“Persoonlijke gezondheid heeft te maken met zelfbeheersing en het aanbidden van het leven in al zijn natuurlijke schoonheid – beheersing brengt geluk, hernieuwde jeugd en een lang leven met zich mee.” ~ Maria Montessori
Polly, een leerlinge van de middelbare school, kwam op een middag huilend naar mijn kantoor. Ik had gehoord dat haar leraar haar als emotioneel beschreef. Toen ik Polly vroeg wat er was gebeurd, legde ze uit dat haar twee beste vriendinnen haar niet meer mochten en dat de situatie onverzoenlijk was. Ik luisterde. Ze had het gevoel dat er geen hoop meer was en ze wist zeker dat ze de rest van het jaar alleen zou zijn. Aan het einde van haar uitleg was Polly onbedaarlijk aan het snikken. Ik legde haar uit dat ik haar wilde helpen en dat ik een heel belangrijke e-mail terug moest sturen (ik verdraaide de waarheid). Ik vroeg haar om 20 keer diep in haar buik te ademen terwijl ze wachtte tot ik klaar was met het schrijven van mijn e-mail. Daarna keerde ik terug naar mijn computerscherm om “af te maken waar ik mee bezig was”. Toen ik klaar was, draaide ik me terug naar Polly en vroeg haar hoe ze zich voelde. Polly zei: “Wauw, de ademhalingstruc heeft echt gewerkt.” Ik vroeg haar of ze hulp wilde bij het oplossen van haar probleem met haar vrienden. Ze zei: “Nee dank je, ik denk dat ik eruit ben,” en ze verliet mijn kantoor. Waargebeurd verhaal.
Wat is dysregulatie?
Het Australian Institute of Family Studies definieert dysregulatie op deze manier: “Emotionele dysregulatie is wanneer een kind moeite heeft met het registreren van emoties, het reageren met emoties die passen bij de context en het reguleren van emotionele reacties in sociale situaties (d.w.z. emoties onderdrukken of zich presenteren met overdreven dramatische en excessieve emotionele reacties).” (McClean, 2023).
Anekdotisch heb ik de afgelopen jaren van honderden leerkrachten gehoord dat ontregeling een van de meest voorkomende gedragsproblemen in hun klas is. Het wordt op veel manieren gecommuniceerd en beschreven: driftbuien, explosiviteit, oncontroleerbaar huilen, terugtrekken, agressie, enz. Klinkt dit bekend? Voor degenen onder ons die met kinderen werken, is het van cruciaal belang om te begrijpen hoe je een kind dat zijn emotionele reacties niet onder controle heeft, kunt ondersteunen en aanspreken. Kinderen die in staat zijn tot zelfregulatie vertonen consistent meer succes op school, zowel academisch als sociaal. (Rademacher, 2022). In dit artikel zal ik wat tijd nemen om te onderzoeken hoe de hersenen werken als kinderen ontregeld raken en hoe je ze kunt helpen de vaardigheden te ontwikkelen om zelfregulerend te zijn.
Hoe de hersenen werken
Als we boos, gekwetst of bang zijn, zijn er krachtige neurologische krachten aan het werk die het onmogelijk maken om onze emoties te reguleren. Als je ooit het gevoel hebt gehad dat je geen controle meer had als je overstuur was, dan komt dat omdat dat zo was. Als we boos, bang of gestrest zijn, kan het limbisch systeem, of primitieve brein, onze vecht-, vlucht- of bevriesreactie activeren. Dit gebeurt onwillekeurig als onze hersenen een situatie als bedreigend interpreteren. De dreiging kan reëel zijn of waargenomen, maar hoe dan ook zorgt het voor een golf van hormonen die door de hersenen raast. Als dit gebeurt, raken de hersenen gedesintegreerd en verliezen we het vermogen om toegang te krijgen tot onze prefrontale cortex, of rationele hersenen. De prefrontale cortex helpt ons om het gedrag van anderen rationeel te interpreteren, onze emoties onder controle te houden en problemen op te lossen. Dus als we het vermogen verliezen om toegang te krijgen tot dit deel van onze hersenen, verliezen we ons vermogen om rationeel te denken of te handelen. Het kan tot 20 minuten na de hormoonpiek duren voordat de hersenen weer geïntegreerd zijn, afgekoeld zijn en weer in staat zijn om problemen rationeel op te lossen. In Positive Discipline noemen we dit verlies van controle een “geflipt deksel”. Je herinnert je misschien nog wel tekenfilms uit je kindertijd waarin een personage zo boos werd dat zijn hoed en haar van zijn hoofd vlogen. Ze hadden “hun klep omgedraaid”.
Hier is een echte expert, Daniel Segal, die uitlegt hoe de hersenen werken als ze uiteenvallen: https://drdansiegel.com/hand-model-of-the-brain/ Je kunt een meer vereenvoudigde versie zien om aan kinderen te presenteren in ons boek, Positieve Discipline in de Montessoriklas, en je kunt ook zien hoe Jane deze les geeft in deze video: https://youtu.be/FmdnamW_208?si=B0PYyRmU_ulNFQuD
Zelfregulering ontwikkelen
Er zijn methoden, die hieronder worden besproken, die dit proces kunnen verkorten. Toen Polly bij mij op kantoor kwam, had ze niet het vermogen om haar probleem met perspectief te zien, laat staan op te lossen. Als ik haar op dat moment had gevraagd om te kalmeren of een probleem op te lossen, zou ze waarschijnlijk nog meer overstuur zijn geraakt. Maar toen ze afgekoeld was, was Polly’s prefrontale cortex weer geïntegreerd en was ze in staat om perspectief te krijgen en problemen op te lossen zonder mijn hulp.
Hier zijn enkele strategieën om kinderen te leren zelfreguleren, waaronder de strategie die ik met Polly heb gebruikt:
Leer kinderen over de hersenen – Laat kinderen zien hoe de hersenen werken aan de hand van het model van Daniel Segal met behulp van je hand. Je kunt deze presentatie aanpassen aan de behoeften van alle leeftijdsgroepen. Zie Positieve Discipline in de Montessoriklas voor een gedetailleerde les.
Maak verbinding met – Neurowetenschappers vinden nu meer en meer bewijs over het belang van menselijke verbondenheid in het functioneren van de hersenen. Kinderen die verbondenheid ervaren, zijn beter in staat om zelfregulatie en samenwerking te ontwikkelen. “Kinderen ontwikkelen zelfregulatie door warme en responsieve relaties. Ze ontwikkelen het ook door te kijken naar de volwassenen om hen heen.” (Raising Children Network, 2019) Er is sterk bewijs dat de rol van de volwassene in de ontwikkeling van de zelfregulatievaardigheden van een kind zeer belangrijk is.
Gewoon een moment nemen om te lezen met een kind dat boos wordt terwijl het wacht op een tussendoortje, of genegenheid tonen aan een kind dat zich moeilijk kan concentreren, kan een kind helpen om te kalmeren en zich verzorgd en verbonden te voelen. Deze ervaringen van menselijke verbinding bevorderen de integratie van de hersenen van het kind, waardoor ze toegang krijgen tot hun prefrontale cortex, die verantwoordelijk is voor emotionele zelfregulatie.
Volwassenen verwarren interactietijd vaak met connectietijd. Als een kind moeite heeft om zijn emoties te reguleren, besteden leerkrachten veel tijd aan die leerling. Dit is stressvol omdat andere kinderen in de klas ook tijd en aandacht van de leerkracht nodig hebben. Maar reageren op een kind dat al ontregeld is, staat niet altijd gelijk aan een gevoel van verbondenheid voor het kind of de leerkracht. Proactieve verbinding kan ongelooflijk effectief zijn. Overweeg mogelijkheden te zoeken om contact te maken met dit kind wanneer het niet gedisreguleerd is. Plan speciale tijd in met het kind (vul hun emmer voordat ze de controle verliezen), eet een snack met ze, lees met ze of neem de tijd om ze te vragen naar hun familie of hun interesses wanneer ze al rustig zijn. Soms is correctie niet nodig als de verbinding goed is. En als er correctie nodig is, zal een kind met een band veel eerder positief reageren als het weet dat de volwassenen aan hun kant staan.
Positieve time-out. In een klas met Positieve Discipline helpen we het proces van re-integratie van de hersenen, of afkoeling, te vergemakkelijken door een speciale ruimte te creëren waar kinderen naartoe kunnen gaan als ze overstuur zijn. We noemen deze ruimte een Positieve time-out gebied. (We raden echter aan om het gebied een naam te geven zonder de term “time-out” erin, omdat veel kinderen “time-out” associëren met straf). Als kinderen boos, gekwetst, overweldigd of verdrietig zijn, kunnen ze ervoor kiezen om naar de Positieve time-out gebied en blijven tot ze weer perspectief en emotionele controle hebben. Zodra ze zich beter voelen, komen ze tevoorschijn met het vermogen om contact te maken met anderen en problemen op te lossen. Positieve time-out is een concreet hulpmiddel om kinderen te helpen de essentiële levensvaardigheden van zelfbewustzijn, zelfregulatie en probleemoplossing te ontwikkelen. Laat je leerlingen helpen bij het creëren van de ruimte. Dit geeft ze een gevoel van eigenaarschap en bevordert een positieve associatie met de ruimte.
Keuzewiel. Het aanleren en oefenen van sociale vaardigheden zijn fundamentele onderdelen van Positieve Discipline. Het Keuzeschijf is een hulpmiddel om kinderen en jongeren te leren hoe ze veelvoorkomende sociale problemen zelfstandig kunnen oplossen door zich te richten op oplossingen. Het Keuzeschijf is gewoon een lijst met suggesties, ontwikkeld door de klasgemeenschap, die leerlingen kunnen gebruiken als ze hulp nodig hebben bij het oplossen van een probleem. Die lijst wordt vervolgens omgezet in een taartdiagram, waarbij elke suggestie een “stuk van de taart” inneemt. Als kinderen in de problemen komen, kunnen ze de Het wiel van de keuze voor ideeën om hun probleem op te lossen. Meestal bevat het wiel veelgebruikte Positieve Discipline-instrumenten; Positieve time-out, vredestafel, ik-taal, enz. Leraren kunnen een individuele Het wiel van de keuze met kinderen die moeite hebben met zelfregulatie. Een individu Het wiel van de keuze, De leerkracht en het kind kunnen samen oplossingen bedenken voor het persoonlijke wiel van het kind. Die oplossingen worden dan met het kind geoefend, proactief, als een “brandoefening”. Onthoud dat als een kind ontregeld is, het geen toegang heeft tot het probleemoplossende deel van zijn hersenen! Als het kind ontregeld raakt, kan het worden bijgestuurd met zijn eigen gedrag. Het wiel van de keuze, die oplossingen bevat die ze hebben gekozen en al hebben geoefend. Deze factoren helpen samenwerking en onafhankelijkheid te ondersteunen en helpen het kind zijn waardigheid te behouden in een moeilijke situatie.
Emoties benoemen – Gevoelens herkennen en benoemen helpt kinderen om het denkende deel van de hersenen weer te activeren. Een poster met “gezichten van gevoelens” opgehangen in de Positieve time-out gebied kan een kind helpen om te identificeren wat het voelt. Uit een onderzoek aan de UCLA is gebleken dat het benoemen van emoties de reactie van onze hersenen verandert (Wopert, 2007). Het gebruik van geschreven of verbale woorden om te beschrijven of te benoemen hoe we ons voelen, activeert de prefrontale cortex, waardoor we kunnen beginnen met het oplossen van problemen en zelfregulatie.
Diep ademhalen – Diep ademhalen in je buik brengt zuurstof naar je hersenen. Het helpt je hartslag en ademhaling te synchroniseren, en dit stimuleert de hersenen om endorfine vrij te geven, wat een kalmerend effect heeft (NeroPeak Pro, 2019). Een ademhalingsbal kan in de Positieve time-out om kinderen te helpen oefenen met diep ademhalen. Dit is het hulpmiddel dat ik Polly heb geleerd.
Mindfulness-oefeningen – Onderzoekers hebben ontdekt dat mindfulness een ontspanningsreactie in de hersenen teweegbrengt. Mindfulnessoefeningen zijn gekoppeld aan verhoogde frontale hersenactiviteit en verminderde angstige en angstige reacties. (Powell, 2018). Een eenvoudig overzicht van mindfulnessactiviteiten in de Positieve time-out ruimte kan nuttig zijn om deze hulpmiddelen voor zelfregulatie te promoten. Overweeg om een poster te maken met “afkoelhulpmiddelen” voor de Positieve time-out ruimte om leerlingen aan te zetten tot mindfulness. Zoals de Keuzewiel, Het proactief oefenen van de vaardigheden helpt bij het ontwikkelen van zelfstandigheid en zelfregulatie.
Reflectief luisteren is een zeer krachtige manier om iemand te helpen af te koelen en zich verbonden te voelen. Mensen voelen zich erbij horen en veilig als iemand echt naar hen luistert, zonder te oordelen, en hun gevoelens valideert. Hier is een eenvoudig model voor reflectief luisteren:
“Het klinkt alsof je je _______ voelt, want _______, en je wenst _________. Heb ik dat goed begrepen?”
Je zult een tolk moeten zijn. Een kind dat ontregeld is, zal zijn gevoelens waarschijnlijk niet zonder aansporing benoemen. Dit kan hen helpen. Herhaal dit totdat het kind alles heeft gedeeld wat het wilde delen. Als ze afgekoeld zijn, stel dan voor dat ze naar hun Keuzerad.
De geïsoleerde moeilijkheid isoleren – kleine stappen – Kinderen die snel ontmoedigd raken of die ontregeld raken als ze iets niet perfect kunnen doen, kunnen het geduld van elke volwassene op de proef stellen. Maar onder hun gedrag kunnen ze zeggen: “Ik ben overweldigd.” Kinderen moeten een gevoel van “ik kan het” ervaren om vertrouwen te ontwikkelen in hun vermogen om obstakels te overwinnen en taken met meerdere stappen te voltooien. Een kind dat snel overweldigd is, kan kleinere en concretere stappen nodig hebben om een taak uit te voeren of een overgang te maken. Dus een taak die een ander kind in 4 geïsoleerde stappen kan uitvoeren, moet voor het snel ontmoedigde kind in 8 stappen worden opgedeeld. Denk aan ideeën zoals routinekaarten, een les in twee delen opsplitsen en het kind betrekken bij het oplossen van problemen op moeilijke gebieden.
Laat routines de baas zijn – De afgelopen jaren (na de pandemie) hebben veel gezinnen en scholen in een semi-chaos gebracht. Routines en tradities zijn verstoord. Kinderen hebben voorspelbaarheid nodig om zelfregulatie te ontwikkelen, anders zijn ze afhankelijk van mensen met meer macht. Het is vrij onmogelijk om onze emoties te reguleren als we geen idee hebben van wat er gaat komen, waardoor je beroofd wordt van autonomie. Kinderen gedijen goed bij consistente routines en het is een noodzakelijk onderdeel om een gezond gevoel van onafhankelijkheid op te bouwen. Wees er zeker van dat je routines strak en consistent zijn. Dit kleine detail zal na verloop van tijd grote voordelen opleveren.
Toon vertrouwen – Het is verleidelijk om een kind dat moeite heeft met het reguleren van zijn emoties te redden. Dit maakt het vaak erger (op dat moment, of na verloop van tijd), en dan raakt de volwassene ontmoedigd. De volgende stap is vaak de andere kant van dezelfde medaille. De volwassene trekt zich terug en laat het kind “uithuilen”. Natuurlijk voelt het kind zich nu waarschijnlijk in de steek gelaten, wat het probleem verergert en het vertrouwen aantast. Er is een middenweg. Troosten en tegelijkertijd vertrouwen tonen in het kind om de echte of vermeende moeilijkheid te overwinnen, kan de dynamiek tussen de volwassene en het kind aanzienlijk veranderen. Geloof tonen terwijl je troost, kan als volgt klinken: “Het spijt me echt dat je nu zo verdrietig bent.”
Zelfregulatie ontwikkelen is een proces voor alle kinderen. Kinderen die meer ondersteuning nodig hebben, doen er mogelijk langer over om deze vaardigheden te ontwikkelen dan hun leeftijdsgenootjes. Als volwassenen het probleem begrijpen en het kind door een moeilijke tijd kunnen helpen, wordt wat een breuk in de relatie had kunnen veroorzaken een middel voor meer verbondenheid en de manier voor een kind om het gevoel te krijgen dat het erbij hoort en betekenis heeft die het mist.
Tot de volgende keer…
Referenties
Montessori, M. (1992). Onderwijs en vrede. Clio Press.
Raising Children Network. (2019). Zelfregulatie bij jonge kinderen. https://raisingchildren.net.au/
McClean, S. (2023). Emotionele ontregeling bij kinderen die tegenspoed hebben meegemaakt. https://aifs.gov.au/resources/practice-guides/developmental-differences-children-who-have-experienced-adversity-guide no1#:~:text=Emotional%20dysregulation%20is%20when%20a,dramatic%20and%20excessive%20emotional%20responses).
Rademacher, A. (2022). De longitudinale invloed van zelfregulatie op schoolprestaties en gedragsproblemen van peuterspeelzaal tot basisschool. Tijdschrift voor onderzoek in de opvoeding van jonge kinderen, v.36.
Wopert, S. (2007). Gevoelens onder woorden brengen heeft een therapeutisch effect in de hersenen. UCLA Nieuwskamer. http://Newsroom.ucla.edu/releases/Putting-Feelings-Into-Words-Produces-8047.
NeuroPeak Pro. (2019). Doet diep ademhalen echt iets? https://neuropeakpro.com/does-deep-breathing-really-do-anything/.
Powell, A. (2018). Wanneer wetenschap en mindfulness elkaar ontmoeten. De Harvard Gazette, 9 april 2018.
