“Er is een groot gemeenschapsgevoel in de Montessoriklas, waar kinderen van verschillende leeftijden samenwerken in een sfeer van samenwerking in plaats van competitie. Er is respect voor de omgeving en voor de individuen daarin, dat ontstaat door de ervaring van vrijheid binnen de gemeenschap.” (Montessori, 1986).
Een leerkracht zei onlangs: “Ik weet niet hoe ik ooit een klaslokaal kon leiden vóór de Klassenvergadering.” Ik had zelf dezelfde ervaring. Ik ben er al lang voorstander van dat het op de lange termijn onmogelijk is om een klas alleen te leiden, zonder de steun van de kinderen. Daar is de hele gemeenschap voor nodig. De meeste leerkrachten die beginnen met het gebruik van formele klassenvergaderingen vinden het een van de krachtigste middelen die ze hebben om een gevoel van gemeenschap en verantwoordelijkheid te ontwikkelen. Deze week nog vroeg een schoolleider na een workshop over klassenvergaderingen : “Hebben jullie ooit op deze manier personeelsvergaderingen gehouden?” Mijn antwoord was: “Eigenlijk wel!”
Democratisch leiderschap is het ideaal in een Montessoriklas en -schoolgemeenschap. Democratisch leiderschap is gewoon inclusief leiderschap. Het waardeert en vertrouwt op de inbreng en deelname van de gemeenschap om beslissingen te nemen en om deze beslissingen te evalueren en te implementeren. Het doel van de klassenvergadering is om een effectieve structuur te bieden voor het creëren van een democratische omgeving. Leerlingen en leerkrachten werken samen om problemen op te lossen, elkaar aan te moedigen en een diep gevoel van saamhorigheid en betekenis op te bouwen. Hier zijn enkele van de belangrijkste voordelen die je kunt verwachten als je het proces van klassenvergaderingen gaat gebruiken:
- Bouwt een gevoel van gemeenschap en verbondenheid op.
Als een klas samenkomt om elkaar te helpen, ontwikkelen ze op natuurlijke wijze sociale interesse en eigenaarschap. Hun gevoel van verbondenheid met elkaar groeit en zorg voor elkaar wordt de cultuur van de klas.
- Bouwt samenwerking en “buy-in” op.
Omdat de leerlingen betrokken zijn bij het besluitvormingsproces, is hun betrokkenheid bij oplossingen veel groter dan wanneer een volwassene een probleem oplost en hun oplossingen vervolgens aan de klas voorlegt. Simpel gezegd: participatie = samenwerking.
- Deelt de verantwoordelijkheid voor het oplossen van problemen en het leiden van de klas.
Stel je de opluchting eens voor dat je niet alle problemen in de klas zelf hoeft op te lossen. Als er 24 kinderen in de klas zitten en twee volwassenen, dan zijn er 26 capabele probleemoplossers, elk met een andere kijk op de problemen in de klas. Bovendien, wanneer kinderen deelnemen aan het oplossen van problemen, nemen ze ook op een natuurlijke manier deel aan het uitvoeren van de oplossingen die ze hebben helpen creëren.
- Geeft inzicht dat een leerkracht misschien nooit zou krijgen, zelfs niet door zorgvuldige observatie.
Heb je ooit een ouder gehad die je kwam vertellen over een probleem of een sociale dynamiek die zich in je klas afspeelde en waarvan je niet op de hoogte was? Het kan een beetje gênant zijn. Dit komt vaker voor bij oudere kinderen, omdat ze minder delen met volwassenen en meer met hun leeftijdsgenoten. De Class Meeting biedt een tijd, plaats en proces dat open communicatie vergemakkelijkt, en een veilige omgeving om openlijk te delen waar studenten mee worstelen, zowel academisch als sociaal. Leerlingen uit het basisonderwijs en de adolescenten beginnen vertrouwen te krijgen in het proces van klassenvergaderingen als ze ervaren dat niemand in de problemen komt; dat de focus ligt op oplossingen, niet op schuld. Wanneer dit vertrouwen is ontwikkeld, worden leerkrachten de eerste volwassenen die over problemen horen en zijn zij degenen die de informatie naar de ouders brengen (indien van toepassing); maar niet alleen informatie en problemen, maar ook oplossingen!
- Bouwt empathie op.
Tijdens de Klassenontmoeting krijgen kinderen de kans om de moeilijkheden en perspectieven van andere leerlingen te horen. Ze leren dat ze niet alleen staan met hun problemen. Leerlingen leren dat niet iedereen de dingen op dezelfde manier ziet en dat niet iedereen hetzelfde voelt over wat ze meemaken. Ze leren ook hoe de acties van mensen elkaar beïnvloeden, positief en negatief. Open en eerlijke communicatie opent een venster naar elkaars hart en het verlangen om te helpen.
- Bouwt communicatievaardigheden op.
In de Klassenontmoeting leren leerlingen communiceren op een manier die anderen stimuleert om naar hen te luisteren. Ze leren ook over non-verbale communicatie, hoe ze eerlijk, direct en respectvol met elkaar kunnen praten in een groepssetting. Studenten oefenen ook luistervaardigheden en leren hoe ze echt naar het perspectief van iemand anders kunnen luisteren. Omdat tijdens een Class Meeting niemand in de problemen komt, leren leerlingen zich te richten op oplossingen in plaats van op schuld, en leren ze te communiceren en te werken vanuit een win-winperspectief.
- Bouwt probleemoplossende vaardigheden op.
Het is zo makkelijk om te zeggen: “We helpen kinderen probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen. Dit soort uitspraken wordt voortdurend gebruikt in marketingmateriaal van scholen. Maar hoe bereiken we dit ideaal? De Klassenontmoeting biedt een voorbereide omgeving om precies dat te doen. Kinderen leren op een constructieve manier om hulp te vragen en krijgen probleemoplossende hulp van hun medeleerlingen en leerkrachten. En zelfs kinderen die alleen maar het proces van de klassenvergadering observeren, leren waardevolle probleemoplossende vaardigheden door de problemen van anderen op te lossen.
- Creëert een omgeving waarin het veilig is om persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen.
Wanneer de cultuur in de klas gericht is op oplossingen en niet op schuld, beginnen leerlingen op natuurlijke wijze verantwoordelijkheid te nemen voor hun aandeel in problemen, waardoor problemen veel gemakkelijker op te lossen zijn. Het is bijna onmogelijk om problemen op te lossen als de betrokkenen hun verantwoordelijkheid ontkennen. Hoe kunnen we oplossingen vinden die effectief zijn en het probleem bij de wortel aanpakken als we geen gemeenschappelijk inzicht hebben in de oorzaak van het probleem?
Een van mijn favoriete verhalen over verantwoordelijkheid nemen in de klassenvergadering vond plaats in een van mijn eerste basisschoolklassen. Mabel vertelde dat ze zich gekwetst voelde omdat ze gepest was op het schoolplein. Toen het tijd was voor de rest van de klas om het probleem te bespreken, vertelden de drie leerlingen die Mabel hadden gepest dat zij degene waren die Mabel hadden gepest en ze boden hun excuses aan. Ze zagen hoe gekwetst ze was. Mabel stelde zich ook open en nam haar verantwoordelijkheid. Ze gaf toe dat ze de drie meisjes buitensloot toen ze buiten waren, individueel, als ze meer tijd wilde doorbrengen met een of twee van de anderen. De klasgemeenschap nam allemaal deel aan het probleemoplossingsproces, maar omdat de kinderen allemaal eerlijk waren over hun aandeel in het probleem, was de oplossing vanzelfsprekend. De drie meisjes stopten met Mabel plagen en Mabel koos ervoor om elk van de meisjes erbij te betrekken als ze buiten speelde.
De leerlingen konden verantwoordelijkheid nemen, omdat het een veilige plek was om dat te doen. Ze hadden allemaal ervaring met het proces van klassenvergaderingen en vertrouwden erop dat ze niet in de problemen zouden komen als ze sociale fouten maakten. Dit gebeurt niet van de ene op de andere dag, maar het is een krachtige ervaring om kinderen verantwoordelijkheid te zien nemen in een omgeving zonder straffen en om hun problemen echt op te lossen.”
- Ontwikkelt een omgeving waarin fouten een kans zijn om te leren.
Bij elke bijeenkomst, voordat het agendapunt of de agendapunten worden besproken, bekijkt de klas problemen uit het verleden om te zien of de gekozen oplossing werkt. Als de gekozen oplossing niet werkt, kan de persoon met het probleem of de klas een andere oplossing kiezen of opnieuw beginnen. Op deze manier kan de gemeenschap evalueren wat werkte, wat niet werkte en waarom; en fouten worden kansen om te leren.
In een omgeving waar fouten worden gezien (en ervaren) als een kans om te leren, heerst er een sfeer van creativiteit, partnerschap en zorg voor het algemeen belang. De druk om perfect te zijn is weg en de vrijheid om elkaar te helpen in een coöperatieve sfeer wordt de drijvende kracht van de gemeenschap.
- Biedt een natuurlijke positieve time-out
Als kinderen een onderwerp op de agenda van de klassenvergadering zetten, kunnen ze er zeker van zijn dat hun probleem zal worden aangepakt, dat er naar hen zal worden geluisterd en dat ze steun zullen krijgen van hun klas. Problemen die op de agenda van de vergadering worden geplaatst, worden over het algemeen niet besproken op de dag dat ze op de agenda worden geplaatst, zodat er een natuurlijke afkoelingsperiode is. Soms is gewoon het probleem opschrijven en weten dat het zal worden aangepakt al genoeg om een kind te helpen afkoelen en weer in staat te stellen zichzelf te reguleren en zijn probleem zelfstandig op te lossen. In die gevallen, wanneer het probleem tijdens de klassenvergadering ter sprake komt, zal het kind vaak zeggen: “Ik heb dat probleem zelf opgelost”. Succes!
- Ontwikkelt leiderschap en leert kinderen hoe ze moeten leiden.
Een van de grootste uitdagingen voor Montessori-leerkrachten is het ontwikkelen van leiderschap bij hun3e jaars leerlingen. Elk jaar is er een andere dynamiek. Soms lijkt een groep3e jaars leerlingen gewoon een zwakke leider te zijn. Ze geven niet het goede voorbeeld of zijn gewoon passief. Andere keren wordt een groep3e jaars leerlingen een negatieve leider, die de rest van de klas in beroering brengt en zich misdraagt. Soms heb je het geluk om een natuurlijke sterke groep van3e jaars leiders te hebben, en die jaren zijn ongelooflijk.
Een geërgerde leerkracht vertelde: “Ik dacht dat als ik goed les gaf en de omgeving goed voorbereidde, dat de derdejaarsstudenten vanzelf leiders zouden worden en de jongere studenten zouden helpen. Het klonk zo goed in de opleiding. Maar ik betrap mezelf er vaak op dat ik mijn oudste leerlingen de les lees: ‘Wees een goede leider’ of ‘Geef het goede voorbeeld’. Het is ontmoedigend, want ze geven zeker voorbeelden, alleen de verkeerde.”
De meeste Montessorileraren hopen dat de voorbereide omgeving en de leeftijdsgroep van 3 jaar de oudere leerlingen op natuurlijke wijze tot leiders zal ontwikkelen. Dit gebeurt echter niet altijd omdat leiderschapsvaardigheden, net als andere sociale vaardigheden, aangeleerd worden. Wanneer de Klassenontmoeting deel uitmaakt van de cultuur van de klas, hebben kinderen de tijd, structuur en training om leiderschapsvaardigheden te ontwikkelen gedurende de 3-jarige cyclus.
Bezoek voor meer informatie over Class Meetings mijn website voor artikelen en workshops.
Tot de volgende keer…
Referenties
Nelsen, J., DeLorenzo, C. (2021). Positieve Discipline in de Montessoriklas: Preparing an Environment That Fosters Respect, Kindness and Responsibility. Verenigde Staten: Parent Child Press, Incorporated.
Hainstock, E. G. (1986). De essentiële Montessori. New York: New American Librarys
